Gezien de huidige berichtgeving omtrent dit onderwerp, wilden we deze persoonlijke column van ons bestuurslid Ernestine Comvalius, graag hier delen. Deze column werd op 18 januari 2022 uitgesproken in New Metropolis, Amsterdam Zuid-Oost.
Waar hebben wij het over?
Wanneer de één zich machtiger waant dan…
Wanneer het wegkijken en het weglachen wint van…
Wanneer de zelfbeheersing op drift is en de
ander afhankelijk stil…
Wanneer respect en wederkerigheid niet gelden voor…
En alles onder het tapijt krioelt.
Of donker onder de pet…
Want geld en status …
Want spel en doen alsof…
Want wegkopen, dreigen met…
En de een staat alleen totdat…
Alleen als het ieder voor zich is
En de schaamte verlamt
En… Nee! Aan alles komt een eind
Maar moet het zo lang voortwoekeren?
Wethouder Meliani, bedankt voor deze uitnodiging en voor de kans om deze avond te mogen openen met enkele opmerkingen, ideeën en suggesties. Ten eerste wil ik aangeven dat het feit dat het initiatief vanuit de gemeente, in het bijzonder de wethouder komt, al van onschatbare waarde is. De gemeente is een gezaghebbend instituut, hoe dan ook.
De plaatselijke kunstsector is mede afhankelijk van de gemeente, dus de gemeente heeft de mogelijkheid om invloed uit te oefenen. Per slot van rekening hebben wij als burgers de politici gekozen ten dienste van onze collectieve maatschappelijke belangen.
Uiteraard kan de gemeente dit alom aanwezige fenomeen niet alleen aanpakken en is het gesprek met de kunstensector zo essentieel.
Nog voordat er overgegaan is tot daden, hebben deze gespreksessies al betekenis omdat ze bijdragen aan de bewustwording dat grensoverschrijdend gedrag ongewenst is, onacceptabel en verwerpelijk. Dat is al winst.
Terugblik
In de eerste sessie vorig jaar is het begrip grensoverschrijdend gedrag verkend en is gesproken over de vele verschijningsvormen hiervan. Wij zaten toen vooral met hulpverlenende organisaties aan tafel en terecht heeft de wethouder gemeend de tweede sessie te besteden aan het gesprek met ervaringsdeskundigen. Ik heb er toen voor gekozen om geen bijdrage te leveren, maar te luisteren, alhoewel ik ook een ervaringsdeskundige ben, maar vanuit een andere setting. Niet binnen de kunstensector, maar binnen de huiselijke kring. Daar ben ik uitgebreid op in gegaan tijdens een uitzending van het tv-programma de Nieuwe Maan.
Toen, in 2017 omdat de Me Too beweging die uit Amerika kwam overwaaien met als hoofdrolspelers Hollywood en Harvey Weinstein, veel losmaakte in Nederland en ik dit als een kans zag om lef te tonen en andere slachtoffers uit verschillende gemeenschappen te laten zien dat je niet ten onder hoeft te gaan na de ervaring met seksueel overschrijdend gedrag. Dat de ervaring je zeker tekent, een deel van jou is, maar niet hoeft te bepalen wie jij bent.
Het was niet makkelijk om voor het eerst zo’n openbaar statement te maken over hetgeen mij als kind is overkomen.
Als we grensoverschrijdend gedrag willen aanpakken, mensen uitnodigen om over hun angst te stappen en erover te getuigen, dan is het nodig om zelf het voorbeeld te geven. Dat was mijn motivatie. Dat was ook de motivatie van Tarana Burke die de ‘me too’ hashtag heeft geïntroduceerd nog voordat Hollywood dat had uitgevonden.
Ik heb met grote belangstelling geluisterd naar de ervaringen, voornamelijk van vrouwen die in de vorige sessie uit de doeken deden hoe macht binnen de instituten werkt en hoeveel kracht het vraagt om voor jezelf en daarmee voor anderen op te komen.
The Voice/Me Too
De gebeurtenissen bij The Voice of Holland hebben alles op scherp gezet en
sociale media doen ontploffen. Alles waar wij het in de afgelopen sessies over hebben gehad voltrekt zich voor onze ogen.
De vorige keer verwees ik naar een film om te illustreren welke machtsmiddelen invloedrijke mensen hebben om zich juridisch te verdedigen en hoe vaak de benadeelde vrouw, we weten dat een minderheid aan mannen slachtoffers kunnen zijn, belachelijk worden gemaakt of in de hoek gedrukt om met bewijzen te komen waarmee zij de ellende opnieuw moeten beleven. De BNN/Vara telefilm met o.a. Romana Vrede, heet De Zitting.
Nu hoeven we alleen maar onze ogen open te houden want het Me Too The Voicedrama speelt zich in alle media af en de posities worden ingenomen.
Positief voor het gesprek dat wij vandaag voeren is, dat deze gebeurtenis een waarschuwing in zich draagt, dat de tijdgeest aan het veranderen is, dat een tijd lang ongewenst gedrag weggelachen kan worden, maar dat zelfs het programma van een magnaat om kan tuimelen wanneer het aan het licht komt.
Enkele suggesties
Vandaag staat centraal: hoe en met wie kunnen wij grensoverschrijdend gedrag in de kunstensector terugdringen en welke rol kan de gemeente spelen?
De vorige keer eindigde ik met een aantal suggesties:
Preventie is de sleutel. Daar zet het NAPK, de Nederlandse Associatie Podiumkunsten op in met de oprichting van een nieuwe stichting sociale veiligheid podiumkunsten die via conferenties en dialogen zoals deze aandacht voor sociale veiligheid vraagt en daarnaast een onafhankelijke klachtencommissie opzet.
- Meer zichtbaarheid van de instellingen en bureaus waar gedupeerden zich kunnen melden.
- Rapportages om de omvang en de aard van ongewenste omgangsvormen in onze sector te monitoren, te analyseren en te lokaliseren
- Educatie en voorlichting voor specifieke groepen jongeren, vrouwen, leidinggevenden. Empowerment van mensen in kwetsbare posities
- Alle leidinggevenden zouden een proeve van bekwaamheid op dit thema moeten afleggen
- De gemeente en fondsen checken zoveel aspecten die met goed bestuur en gezonde bedrijfsvoering te maken hebben. Zij kunnen checken of elke instelling, elke opleiding, elk gezelschap of orkest een protocol, een klachtenregeling en een vertrouwenspersoon heeft en dat intern kenbaar heeft gemaakt.
Voor de gemeente geldt:
Kijk naar de eigen instituten en afdelingen, commissies en raden, want verandering begint altijd bij jezelf!